De televisie is dood, lang leve de vlog!

      3 reacties op De televisie is dood, lang leve de vlog!

Generatiekloof
Ik behoor tot de groep mediaconsumenten met een leeftijd tussen de 20 en 30 jaar. Opgegroeid met de ouderwetse tv-consumptie van de van de jaren 90 van de 20ste en de jaren 0 van de 21ste eeuw. Ook ik heb met nat gekamde haartjes op de bank gezeten om nog even GTST te mogen kijken voor het slapen gaan en keek na school Pokemon met mijn vrienden. ’Das war einmal.’ Televisiekijken anno 2017 is op zijn retour. Tenminste de traditionel wijze van tv-kijken, waarbij je staart naar een ‘dom’ scherm die enkel beelden doorpompt. Geen interactie en geen input met of vanuit de gebruiker zijn mogelijk. De televisie is een achterhaalt medium geworden dat bijna uitsluitend bij 40 plussers nog bestaansrecht vindt.

tv-kijken in de Jaren 60.

Geen van mijn vrienden kijkt nog veel tv. De meesten hebben alleen nog het goedkoopste tv-abonnementje bij de KPN, zodat ze op zondag met het bord op schoot Studio Sport kunnen kijken. De tijd dat ik nog echt wekker zette om een bepaald programma te kiezen uit het beperkte aanbod aan zenders ligt ver achter me. Mijn Netflixabonnementje draait overuren en als ik het nieuws wil zien doe ik dat on-demand via de NOS-app op mijn Apple TV of op mijn tablet, terwijl ik tegelijkertijd mijn Facebook, Linked-in en WhatsApp check. Ik wil kijken wanneer ik dat wil en op welk platform ik dat wil. De huidige tijdgeest heeft het begrip ‘spanningsboog’ een geheel nieuwe dimensie gegeven.

Pap en mam snappen het niet
Nog duidelijker is de verandering in kijkgedrag zichtbaar bij de generatie van de millennials. Zij zijn niet opgegroeid met de televisie zoals mijn generatie. Ze lachen om het feit dat hun ouders nog altijd op gestelde tijden afstemmen op de zender die hun favoriete soap uitzend. Nee, zij verlangen naar flexibiliteit en interactie. Altijd en overal kunnen zien wat je wilt. Een perfect medium voor hen is Youtube. Het is niet toevallig dat de millenials ook wel eens de Youtube-generatie genoemd worden. Op deze site vinden ze snelle interactieve filmpjes die door ‘leeftijdsgenoten’ worden gemaakt; de zogenaamde vlogs. Deze vlogs staan dicht bij hun eigen belevingswereld. Enkele jaren geleden toen de eerste vloggers zich waagden op het wereld wijde web was dit over het algemeen nog onschuldig vermaak. De meeste vloggers zochten een manier om hun leven met anderen te delen in de hoop dat deze interessant genoeg was om andere jongeren te entertainen. Hoewel vaak zelfverheerlijkend en zelfs een beetje narcistisch, stonden de vlogs dicht bij de belevingswereld van hun kijkers, zodat jongeren zich met hen konden identificeren. Daarnaast konden jongeren makkelijk met hun idolen communiceren door met hen te chatten of ‘comments’ te plaatsen bij de filmpjes. Deze mogelijkheden heb je niet bij traditionele tv.

De romantiek van de commercie
De initiële romantiek van vloggers die voor een appel en een ei filmpjes maakten, vaak voor een beperkt aantal kijkers, is vervlogen. En zoals het met praktisch alles gaat wat populair wordt; op een gegeven moment ziet iemand er geld in. Sinds sites als YouTube geldt betalen aan filmmakers die een groot aantal kijkers naar hun platform trekken, zien verschillende commerciële partijen de vloggers als de zoveelste melkkoe. Begrijp me niet verkeerd. Ik heb helemaal niks tegen commercie. Echter, commercie moet wel transparant zijn, zodat mensen weten dat ze worden gedreven tot consumptie. Dit is niet altijd het geval op Youtube. Nog altijd zijn er vele vloggers actief. Echter, er zijn er maar een paar die een groot bereik hebben onder jongeren en dus daadwerkelijk voldoende geld verdienen om een goede boterham te verdienen. Het resultaat is een glijdende schaal, waarbij de grenzen van het juridisch, maatschappelijk en vooral moreel toelaatbare steeds verder worden overschreden.

Wolf in schaapskleren
Veel van de filmpjes waarin deze vloggers schitteren lijken nog altijd spontaan. Ze worden bewust speels geschoten vanuit de hand om te verbloemen dat er een heel productiebedrijf achter zit. De vloggers zelf zijn geen 15 of 16 jarige jongeren meer, maar twintigers die zich voordoen als tieners door hippe kleding te dragen en hun taal aan te passen aan de doelgroep. Een gedeelte van de vloggers speelt dus een bepaalde rol om jongeren met zich te laten identificeren.

Omdat de inkomsten die met de vlogs worden binnengehaald afhankelijk zijn van het aantal kijkers worden de vlogs steeds spectaculairder. Geregeld komen vloggers in het nieuws omdat ze de wet overtreden. De concurrentie onder vloggers is groot en dat verlangt dat fimpjes gewaagd en spectaculair zijn. Springen op rijdende treinen en zichzelf laten insluiten in winkels zijn slechts enkele voorbeelden. De jeugd die zich sterk identificeert met de vloggers nemen eenvoudig een voorbeeld hieraan en willen de stunts evenaren of nog gedurfder uitvoeren.

Daarnaast krijgt de kijker dikwijls een heleboel sluikreclame over zich heen gestort. Ze zien hun idolen blikjes frisdrank, koekjes, chips en andere zoete troep voor de camera opeten, waarbij het merk duidelijk in beeld wordt getoond en vaak ook expliciet genoemd wordt. Daar waar volwassenen zich al met moeite kunnen wapenen tegen dergelijke impliciete reclame-uitingen, is dit voor jongeren helemaal moeilijk.

Mediatoezicht
De vraag is hoe zulke uitwassen te voorkomen zijn. Dat is erg lastig. Blijkbaar wanen de mediabedrijven achter de vloggers zich onaantastbaar. Dit komt onder meer door een gebrek aan toezicht. Het Commerciaat voor de Media is de toezichthouder voor alle media die in Nederland wordt geproduceerd en uitgezonden. Zij treden onder andere op tegen sluikreclame en als de onafhankelijkheid, kwaliteit of diversiteit van informatievoorziening in het gedrang komt. Het is voor hen echter zeer moeilijk om op te treden tegen onrechtmatigheden op het internet. Internationale wet-en regelgeving op het gebied van internet-toezicht is nog beperkt en de nationale Mediawet nog onvoldoende toegerust om voldoende handhavingsmogelijkheden te bieden tegen onheuse praktijken; zeker als de steen des aanstoots grote multinationale partijen zijn als Youtube en Vimeo. De bedrijven achter de vloggers opereren daarnaast veel meer in de luwte dan de tv-producenten.

Handhaving is hierdoor vaak niet mogelijk of erg traag en ingewikkeld. Zolang er geen oplossing gevonden wordt om de enorm snelle ontwikkelingen op het internet enigszins te kanaliseren, zit er niets anders of dan opvoeders goed te informeren over de gevaren die het internet kan opleveren voor hun kinderen. Hopelijk zullen in de toekomst beleidsmakers zich beter in vlogger-scene verdiepen, zodat zij goede wettelijke handvaten kunnen bieden voor politie en toezichthouders om uitwassen te bestrijden. Het zou mooi zijn als dat aan de voorkant gebeurd door in gesprek te gaan met de bedrijven of vloggers in plaats van reactief te moeten handhaven als het kwaad al is geschied. Er zou daarnaast een beroep gedaan moeten worden op het moreel compas van van de partijen die zich op kinderen richten. Hopelijk zijn zij zich meer bewust van het feit dat hetgeen zij produceren als negatief voorbeeld kan dienen voor jonge kijkers. Het platform Youtube, wereldwijze marktleider en onderdeel van Google, heeft hierin ook een verantwoordelijkheid. Het is hun verdienmodel dat andere partijen aanspoort om de grenzen van het moreel en juridisch toelaatbare op te zoeken.

3 gedachten over “De televisie is dood, lang leve de vlog!

Laat een antwoord achter aan Themis Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *